آزمون و خطا خوب است اما...
من و سایر همکارانم در آی پرستا از ابتدای فعالیت همیشه هنگام مشاوره به اشخاصی که قصد راه اندازی فروشگاه اینترنتی را دارند توصیه می کنیم حتما قبل از شروع به هزینه برای آغاز کسب و کار اینترنتی خود، مدتی پرستاشاپ یا سیستم های مورد نیاز خود را بر روی هاست یا لوکال (آفلاین) نصب کرده و با آن ها کار کنید سپس بر اساس تجربیات این آزمایش برای بودجه خود برنامه ریزی کنید.
مشکلی که در این میان بوجود می آید این است که مشتری پس از شروع کسب و کار خود به صورت آنلاین و هنگامی که فروشگاه ایشان بازدید کننده دارد اقدام به انجام آزمایش و نصب افزونه های مختلف می کند و این کار می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد! در ادامه برخی از این موارد و راهکارها را بررسی می کنیم.
پیشگیری بهتر از درمان است!
تقریبا تمام سیستم ها و اسکریپت های راه اندازی سایت و فروشگاه اینترنتی دارای صدها یا هزاران افزونه رایگان و غیر رایگان در فضای اینترنت می باشد. حال سوال اینجاست که آیا نصب هر یک از این افزونه ها می تواند مشکل زا باشد یا خیر؟ جواب بسیار ساده است، بله!
حتی تنها نصب و حذف یک افزونه نامطمئن فقط برای چند دقیقه می تواند تمام اطلاعات شما را بر باد دهد. بسیاری از افزونه های نامطمئن خواسته یا ناخواسته دارای حفره های امنیتی هستند و برخی دیگر از آن ها نیز به دلیل ساختار غیر استاندارد می توانند به ساختار فایل ها، پوشه ها یا پایگاه داده (دیتابیس) شما آسیب برسانند. بگذارید کمی در مورد بایدها و نبایدهای نصب افزونه های مختلف بیشتر توضیح دهیم.
برای تست فضای تست ایجاد کنید
قبل از آن که به بررسی افزونه های معتبر و غیر معتبر برسیم باید یادآور شویم در صورتی که قصد ایجاد یک فرآیند آزمایشگاهی برای آزمون و خطا و نصب و تست افزونه ها (ماژول، قالب، پلاگین) را دارید، باید از پیاده سازی این فرآیند روی فروشگاه در حال کار خود جدا پرهیز کنید. فروشگاه و کسب و کار اینترنتی شما محلی است برای برنامه ریزی، سرمایه گذاری و کسب درآمد شما و نباید آزمایش های خود را روی آن انجام دهید. جهت تست و آمون و خطا می توانید:
- ترجیحا این آزمایش ها را به صورت آفلاین و اصطلاحا بر روی لوکال با استفاده از نرم افزارهای شبیه ساز سرور (همچون WAMP، XAMPP و LAMP) روی رایانه خود پیاده سازی کنید
- اگر قصد آزمایش بصورت آنلاین دارید، ترجیحا از یک هاست و دامنه تستی جدا از هاست و دامنه فروشگاه اصلی خود استفاده کنید
- اگر می خواهید در هاست و دامنه فروشگاه خود آزمایشات را انجام دهید، در یک پوشه تست یا زیر دامنه (sub domain) تستی و ترجیحا در دیتابیسی غیر از دیتابیس اصلی فروشگاه خود اقدام به تست کنید
افزونه (ماژول و قالب) رایگان از مراجع نامعتبر نصب نکنید
با یک جستجوی ساده در گوگل، سایت های تورنت، برخی سایت های چینی و روسی و ... می توان هزاران افزونه ی رایگان برای سیستم های مختلف پیدا کرد. در برخی سیستم ها مانند وردپرس تعداد این افزونه های رایگان بیشتر می باشد و در سیستم هایی همچون پرستاشاپ تعداد کمتری افزونه رایگان می توان یافت. اغلب این افزونه ها در اصل رایگان نیستند و قیمت اصلی آن ها بین 15 تا 200 دلار است. قبل از این که شتاب زده عمل کنید و از دانلود رایگان این افزونه ها خوشحال شوید کمی فکر کنید، چرا افزونه ای که به طور مثال 150 دلار قیمت دارد توسط این سایت ها رایگان منتشر شده است؟ شک نداشته باشید آن ها رابین هود نیستند! بلکه در اکثر موارد کدهای مخرب و اسکریپت هایی برای نفوذ و هک اطلاعات وبسایت شما در آن ها گنجانده شده است.
البته تمام افزونه هایی که با جستجو می توان پیدا کرد افزونه های پولی که به رایگان منتشر شده اند نیستند، برخی از آن ها نیز تحت لایسنس های مختلفی جهت کاربردهای متفاوت توسط طراح و توسعه دهنده آن افزونه به طور رایگان منتشر می شوند. گرچه برای نصب این افزونه ها نیز باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- اگر قالب، ماژول یا پلاگین رایگان نصب می کنید حتما از مراجع و سایت های معتبر نصب کنید تا از صحت عملکرد آن اطمینان داشته باشید
- افزونه های رایگان اغلب دارای پشتیبانی نیستند بنابر این نصب افزونه های رایگان نامطمئن ممکن است باعث بهم ریختگی سایت شما شود
- به لایسنس این افزونه های رایگان دقت کنید. بسیاری از افزونه های رایگان تحت لایسنس هایی منتشر می شوند که به طور مثال تنها برای استفاده شخصی از آن افزونه به شما اجازه دانلود می دهند اما اگر بخواهید در یک پروژه برای مشتری از آن افزونه استفاده کنید باید وجهی را به طراح افزونه بپردازید. برخی دیگر از افزونه ها نیز تحت لایسنس هایی منتشر می شوند که استفاده از آن افزونه های را از هر جهت رایگان می کنند. لایسنس های مختلفی مانند MIT، Apache License، OSL، GNU PL و ... وجود دارند که با جستجو در مورد هر کدام می توانید اطلاعاتی جامع در مورد آن لایسنس بدست آورید. (لطفا توجه کنید که موافقت با اغلب لایسنس ها صرفا تعهد اخلاقی کاربر هستند)
هیچ ارزانی بی دلیل نیست
پس از گذر از افزونه های رایگان، به مراجع و سایت های ارائه دهنده افزونه هایی میرسیم که با قیمت هایی مناسب افزونه های خارجی و ایرانی پیشرفته ای را برای فروش گذاشته اند. افزونه هایی که ممکن است قیمت اصلی آنها 100 دلار یا 450 هزار تومان باشد اما در این سایت ها به قیمت 20 تا 200 هزار تومان (بعضا همراه با ترجمه فارسی برای افزونه های خارجی) فروخته می شوند. این گونه سایت ها به چند دسته تقسیم می شوند:
- اولین دسته از این سایت ها که بخش عمده آن ها را تشکیل می دهند فروشگاه هایی هستند که ابتدا افزونه های نال شده، کرک شده و بدون لایسنس را از فضای اینترنت و تورنت دانلود کرده و پس از ترجمه با قیمت های پایین برای فروش می گذارند.
گول رنگ و لعاب این افزونه ها را نخورید چرا که علاوه بر مخاطراتی که در بخش قبل توضیح دادیم (خطر نفوذ به سرور، کد مخرب، بهم ریختگی و ...) احتمال ایجاد مشکلات فنی برای فروشگاه شما نیز افزایش میابد زیرا این فروشگاه ها طراح، متخصص و توسعه دهنده افزونه نیستند و توانایی پشتیبانی و عیب یابی مشکلات ایجاد شده را ندارند بنابراین هزینه های شما را چندبرابر خواهند کرد. - دسته دوم این سایت ها، فروشگاه هایی هستند که یکبار یک افزونه را به صورت قانونی خریداری کرده و به دفعات آن را به کاربران مختلف می فروشند. شاید فکر کنید این نوع مشکلی از نظر فنی و قانونی ندارد اما اشتباه نکنید:
الف) محصولات تجاری (غیر رایگان) نیز همچون اکثر محصولات رایگان دارای لایسنس های مختلفی هستند. در 99 درصد این لایسنس ها هر بار خرید یک افزونه به معنای مجوز استفاده برای یک دامنه می باشد.
ب) سایت های معروفی همچون ThemeForest، CodeCanyon، PrestaShop Addons و ... به اشخاص ثالث مجوزی تحت عنوان نماینده فروش و ریسلری نمی دهند. این سایت ها اغلب برای افزونه ها خود دارای دو نوع لایسنس هستند:
اول لایسنس Regular که با قیمت هایی حدود 15 تا 200 دلار (قیمت حدودی است) ارائه می شوند و به خریدار تنها اجازه استفاده بر روی یک دامنه برای استفاده شخصی را می دهند.
دوم لایسنس Extend که مرتبط با توسعه دهندگان و طراحان وب می باشد. این لایسنس به معنای قابلیت یکبار خرید و فروش آن افزونه به ده ها نفر نیست! بلکه لایسنس های Extend که معمولا قیمت هایی بین 500 تا 2000 دلار دارند (قیمت حدودی است) به خریدار اجازه می دهند افزونه خریداری شده را در پروژه تجاری خود استفاده نماید (به طور مثال طراح قالب قصد تهیه مگامنو برای قالب خود دارد و می تواند با این نوع لایسنس این افزونه را در پروژه خود بگنجاند). - دسته سوم که تعداد محدودتری از مراجع و سایت ها را شامل می شود، فروشگاه هایی هستند که واقعا نماینده فروش یک برند دیگر یا یک افزونه بوده به همین دلیل قیمت ارائه شده در فروشگاه آن ها پایین تر از قیمت ارائه شده در سایت مرجع اصلی می باشند. البته در این سایت ها اختلاف قیمت با قیمت واقعی معمولا بسیار ناچیز بوده و در بسیاری از مواقع حتی هزینه پشتیبانی فارسی و ترجمه به زبان فارسی نیز به قیمت آن اضافه شده است. خوشبختانه می توانید از این فروشگاه ها با اطمینان خرید کنید.
چطور مراجع و فروشگاه های معتبر افزونه ها را تشخیص دهیم
در اکثر مواقع، اگر یک فروشگاه واقعا نماینده فروش محصولات و افزونه های سایت دیگری باشد، می توانید خبر یا توضیحاتی درباره آن فروشگاه را در سایت رسمی ارائه دهنده آن افزونه بیابید. به طور مثال سایت آی پرستا که تنها نماینده رسمی پرمیوم پرستاشاپ در ایران می باشد در بخش نمایندگان سایت PrestaShop.com به طور کامل بهمراه مشخات و آدرس سایت معرفی شده است.
جهت پیشگیری از مشکلات احتمالی:
- ترجیحا از مراجع و سایت هایی افزونه تهیه کنید که تخصص پشتیبانی، توسعه و طراحی افزونه برای سیستم مورد نظر شما را داشته باشند
- قبل از خرید از هر فروشگاهی در مورد سابقه آن فروشگاه در اینترنت جستجو کنید
- قبل از خرید، از سایت مرجعی که فروشگاه مربوطه ادعای نمایندگی آن را دارد استعلام نمایید
- از فروشنده بخواهید اطلاعات تماس (شماره موبایل، تلفن ثابت و در صورت نیاز آدرس دفتر کار) خود را برای شما ارسال کند و از صحت آن ها اطمینان حاصل کنید
- در صورت خرید محصولات خارجی از فروشندگان ایرانی از آن ها بخواهید قبل از خرید به شما تضمین ارائه لایسنس (کد لایسنس مختص دامنه شما) با قابلیت پیگیری در سایت مرجع را داشته باشند
هدف از درج این مقاله، کمک به پیشگیری از سوء استفاده های احتمالی از سرمایه، وقت و انرژی شما و جلوگیری از هدر رفت زحمات شما برای توسعه کسب و کار اینترنتی خود می باشد. امیدواریم با رعایت این نکات، بتوانید انتخاب ها و برنامه ریزی هایی صحیح جهت رشد و پیشرفت فروشگاه اینترنتی خود داشته باشید.
با تشکر،
تیم پرستاشاپ فارسی، آی پرستا
